Cách chỉnh Mixer và kiến thức cơ bản
QUI TRÌNH CHỈNH MIXER.
Việc lắp đặt, bố trí, kết nối thiết bị cho hệ thống âm thanh phải đảm bảo là an toàn, chuyên nghiệp và hài hòa nhất trước khi thao tác việc điểu chỉnh tại bàn Mixer âm thanh.
Đây là giai đoạn cuối cùng và cũng là giai đoạn QUAN TRỌNG nhất
Chúng ta phải cân chỉnh hệ thống ( bao gồm equalizer, crossover, compressor, limiter, power…) sao cho hoàn hảo trưóc, rồi mới cân chỉnh mixer.
I/ CẮM DÂY VÀ CHUẨN BỊ
1.Hãy cắm các micro và các nhạc cụ theo thứ tự thích hợp nhất đối với từng người. Nhưng chú ý các micro nên ở một nhóm, và nhạc cụ ở một nhóm.
2.Toàn bộ micro cắm vào jack XLR. Nếu micro là loại dynamic, đừng mở PHANTOM power. Nhưng nếu micro là loại condenser, bạn PHẢI mở PHANTOM power và cắm vào ngõ XLR mới hoạt động được.
3.Nhạc cụ cắm vào jack 6 ly.
4.Nối Send Effect của MIXER vô INPUT của Effect, và OUTPUT của Effect vô Return của mixer.
5.Nối L/R master vô Equalizer.
6.Nối Aux out 1 - 2 vô hệ thống ampli-loa kiểm tra.
7.Nếu mixer của bạn có Subgroup, bạn hãy chia chúng theo theo từng nhóm (vd : Ca là nhóm 1,2; nhạc cụ là nhóm 3,4; Trống thùng là nhóm 5,6…)
8.Chỉnh toàn bộ Gain (trim) về vị trí nhỏ nhất (tối đa bên trái), kéo toàn bộ các fader volume ở mức nhỏ nhất
9.Đưa Equalizer của từng đường (Hi, Mid, Lo) về 0 (vị trí ngay giữa).
10.Vặn Aux, Effect, Monitor ….về vị trí nhỏ nhất
11.Chỉnh Pan của các kênh ngay giữa. Nếu bạn cắm stereo vào 2 kênh, chỉnh pan kênh 1 sang tận cùng bên trái, chỉnh pan kênh 2 sang tận cùng bên phải.
II/ CHỈNH GAIN VÀ VOLUME
1.Đưa Master LR lên 0dB, và Subgroup lên -3 dB.
2.Bạn yêu cầu từng ca sĩ, từng nhạc cụ LẦN LƯỢT thử theo thứ tự. ĐỪNG bao giờ thử chung toàn bộ ca sĩ – dàn nhạc khi bạn chưa hoàn thành giai đoạn này.
3.Trong quá trình thử, bạn theo các bước sau :
a/ Đẩy Fader lên - 6 dB
b/ Yêu cầu ca sĩ / nhạc công thử mức trung bình và mức lớn nhất
c/ Tăng Gain lên từ từ cho đến khi nào đèn Clip bắt đầu báo đỏ. Lúc này bạn giảm xuống một ít là vừa, ngay cả khi lúc âm thanh lớn nhất cũng không được báo đỏ. Nếu Mixer có nút PFL thì thật là tuyệt : bạn nhấn nút này xuống, Yêu cầu ca sĩ/nhạc công thử âm thanh ở các mức trung bình và lớn nhất, kế đến bạn tăng gain cho đến khi nào 2 cột đèn LR báo đến 0dB (đối với mức lớn nhất) thì bạn dừng lại.
Phải luôn nhớ rằng:
Trong bất kỳ tình huống nào, đèn đỏ báo Clip cũng KHÔNG BAO GIỜ được sáng đỏ.
Gain là định lượng mức vào, chứ không phải là nơi chỉnh to nhỏ. Vì vậy sau khi chỉnh Gain xong, đừng đụng đến nó nữa (trừ trường hợp ban nhạc thay đổi volume của họ)
Nếu muốn chỉnh to nhỏ, Volume là nơi bạn cần phải chỉnh và luôn nhớ đến qui tắc Db
Nút PAD: Nếu tín hiệu sau khi đã giảm hết gain mà vẫn còn báo đỏ, nhấn nút PAD xuống, ngay lập tức, tín hiệu sẽ bị giảm 20 dB
III/ CHỈNH CHẤT TIẾNG
Việc quan trọng nhất, lắng nghe âm thanh bị dư hay thiếu cái gì,
Sau khi đã xác định đuợc chính xác vấn đề, bạn mới bắt đầu chỉnh
Vị trí 0dB: Không có tác dụng, Vặn qua phải, tăng. Vặn sang trái, giảm
* Chú ý các nút chỉnh:
1. LOW : Thường cố định ở tần số 80Hz hay 100Hz : Tăng/giảm âm trầm. Giúp âm thanh có “lực”, ấm, đầy đặn nhưng nếu qúa sẽ làm âm thanh tối, nghe không rõ, bị ù.
2. MID : Thường cố định ở tần số 800 Hz, 1kHz hoặc 2 kHz. Tăng/giảm âm trung. Giúp âm thanh nghe rõ ràng, trung thực nhưng nếu tăng qúa sẽ làm âm thanh chói, bọng…Nếu giảm qúa sẽ làm âm thanh mờ, không nghe rõ từng chi tiết.
Bạn nên nhớ rằng hầu hết các giọng ca và nhạc cụ đều có tần số từ 200Hz đến 2kHz. (tham khảo bảng tần số của các âm thanh)
3. HI : Thường cố định ở tần số 8kHz hay 12kHz :
Tăng / giảm âm cao. Các chữ có “s, x, gi, tr, ch”, các nhạc cụ hihat, cymbal đều bị ảnh hưởng rất lớn bởi nút này. Nút HI giúp bạn có thể phân biệt được rõ ràng Sanh – Xanh – Tranh – Gianh – Chanh…, nghe ngọt lỗ tai, đuôi của tiếng Verb, Echo nghe rất đã, nhưng nếu đưa lên qúa, sẽ dễ gây ra hú và đứt treble.
PHẦN ĐIỀU KHIỂN CHÍNH
Gain:
Gain được dùng để tăng hoặc giảm độ lớn ngõ vào của các loại nhạc cụ hay micro.
Để chỉnh gain, bạn chỉ cần nhấn nút PFL ( Pre Fader Level) tại kênh đó xuống, hãy yêu cầu ca sĩ hay nhạc công chơi nhạc cụ ở mức lớn nhất. Bạn hãy chú ý dàn đèn Led bên phải, nếu nó sáng ở mức 0 dB là được.
Low cut:
Điều chỉnh tần số tại kênh để cắt bỏ tín hiệu dưới tần số mà núm chỉnh này xác định. Thay đổi từ vị trí OFF (không loại bỏ tần số nào) đến cao nhất là cắt tất cả tần số 300Hz trở xuống.
Hi EQ
Thường gọi là Treble, âm thanh cao. Bạn có thể tăng 15dB hoặc giảm 15dB cho tần số trung tâm của High 12 KHz.
Mid EQ
Điều chỉnh lượng tăng, giảm tiếng trung ở +/- 15dB. tần số cắt giảm được ấn định bởi nút chỉnh tần số trung (Mid Frequency) ở giãi tần số từ 100 Hz – 5kHz.
Mid Freq
Xác định tần số cho tiếng trung có thể điều chỉnh tần số từ 100Hz đến 5Hz.
Low EQ:
Điều chỉnh tiếng trầm Bass. Bạn có thể tăng, giảm 15dB ở tần số trung tâm 75 Hz.
Cảnh báo : Nếu bạn nâng những tần số thấp này lên quá nhiều sẽ là nguyên nhân làm cho công suất bị quá tải và có thể dẫn đến hư loa
Mon send:
Đây là nút để thay đổi độ lớn tín hiệu của kênh này để đưa tới ngõ ra Monitor. Tín hiệu này không phụ thuộc vào Fader chỉnh độ lớn của kênh, nhưng bị EQ của kênh tác động
EFX send:
Đây là nút để thay đổi độ lớn tín hiệu của kênh này để đưa tới bộ trộn effect. Tín hiệu effect phụ thuộc vào Fader chỉnh độ lớn của kênh
AUX Send
Điều chỉnh mức tín hiệu (tìn hiệu trước khi chỉnh EQ và không phụ thuộc vào mức của fader) của kênh đó được gởi tới ngõ ra AUX tương ứng.
Tín hiệu có thể được điều chỉnh từ nhỏ nhất (-∞) cho đến +10dB. Mức ra chuẩn là ở vị trí giữa.
Tín hiệu này cũng có thể được dùng để sử dụng tới hệ thống Monitor sân khấu, hay một thiết bị khác.
Pan ( balance)
Nếu chỉnh về bên trái thì tín hiệu ở kênh này sẽ tới kênh trái nhiều hơn. Ngược lại, chỉnh về bên phải sẽ nghe tín hiệu của kênh này tại loa phải nhiều hơn. Thông thường được chỉnh ở vị trí 12 giờ.
Công tắc Mute
Công tắc Mute là cách nhanh nhất loại bỏ ngay lập tức tín hiệu của kênh tới Main mix, bộ effect và cả ngõ ra monitor mà không làm xáo trộn các phần điều khiển khác
Đèn báo Clip/Mute
Đèn MUTE - CLIP nhấp nháy khi mức độ tín hiệu ở mức +19dBu báo hiệu còn 2 dB nữa la tín hiệu ở sẽ quá tải. Lúc này bạn nên giảm Gain hay EQ xuống.
Đèn báo tín hiệu:
Đèn báo tín hiệu sẽ sáng khi độ lớn tín hiệu của kênh đạt khoảng chừng -20dBu. Đèn này không những dùng để báo cho biết kênh này đang hoạt động , mà còn dùng như là một đồng hồ đo mức nữa
Mon send Master
Đây là nút điều khiển mức của ngõ ra monitor. Mức tín hiệu tại Jk Monitor send bị điều soát bởi nút mon send trên từng kênh và bởi nút Monitor send master.
Headphone level:
Điều chỉnh mức độ lớn của tín hiệu đến Headphone.
Đèn báo PFL và cơng tắc nhấn PFL:
Khi không có nút PFL nào nhấn xuống, thì tín hiệu tại Headphone là tín hiệu của hai kênh Left và Right Master, đèn báo PFL Active tắt.
Đèn báo PFL Active nhấp nháy khi 1 công tắc PFL của kênh nào đó được nhấn xuống, đồng thời tín hiệu nghe được tại Headphone cũng chính là tín hiệu của kênh đó.
Cần gạt monitor:
Điều chỉnh độ lớn tín hiệu Monitor được gởi tới ngõ ra Monitor
Pad:
Khi nhấn nút này xuống tín hiệu ngõ vào của kênh này sẽ giảm 20 dB.
Polarity
Khi bạn nhấn nút này, có tác dụng đảo cực.
Nếu sử dụng jk canon: Chân 2 là dương (+) sẽ đổi thành (-),
và chân 3 là (-) sẽ đổi thành (+).
Tape to CTRL/HP
Nhấn công tắc này xuống để đưa tín hiệu tại ngõ Tape vào ngõ Control room và Headphone.
Tape to Mix
Nhấn công tắc này xuống để đưa tín hiệu từ ngõ vào Tape(13) vào ngõ ra chính(39).
Công tắc A/B
Công tắc chọn A/B trên Mixer cho phép bạn chọn lựa giữa hai nguồn âm thanh stereo để nối tới ngõ vào stereo.
Group Inserts
Ngõ này cho phép bạn chèn một bộ xử lý tín hiệu để đưa ra ngõ group.
Group Outputs
Ngõ ra group dùng jk stereo để đưa tín hiệu group ra ngõ này
Mon Send
Ngõ ra này là 1 jk 6.3mm trên phần ngõ ra chính. Có thể lấy tín hiệu ra là balance hay unbalance. Tín hiệu tại ngõ ra này được quyết định bởi các núm chỉnh Mon send trên mỗi kênh và Mon send chính.
Bạn luôn phải nhớ:
• Tăng / giảm 3dB là tăng / giảm độ lớn âm thanh một CHÚT
• Tăng / giảm 6dB là tăng / giảm độ lớn âm thanh mà ta có thể nhận biết rõ ràng.
• Tăng / giảm 10 dB là tăng / giảm độ lớn âm thanh GẤP ĐÔI / MỘT NỬA
*** Điều Chú Ý nhất: Bạn đừng cố gắng bắt hệ thống âm thanh của mình chịu đựng qúa sức khả năng của nó, mỗi thiết bị chỉ có thể làm tốt nhất khi ở đúng khả năng mà nó được thiết kế. Nếu vượt quá khả năng mà nó có thể tải được, bạn sẽ dễ dàng phải chia tay với nó mãi mãi.
(Theo VNAV)